Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան.հունվարի 28-փետրվարի 2

Ջերմաստիճան
Առօրյա կյանքում տարբեր մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից: Մեր զգայարանների օգնությամբ մենք կարողանում ենք տաք մարմինը տարբերել սառը մարմնից, սակայն տաքացվածության աստիճանն այս դեպքում հստակ չի որոշվում:
Ջերմաստիճանը մարմինների տաքացվածության աստիճանը քանակապես բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:
Մարմնի ջերմաստիճանը չափում են ջերմաչափով: Կենցաղում լայն տարածում ունեն սնդիկով կամ սպիրտով աշխատող ջերմաչափները:
Դրանց աշխատանքի հիմքում ընկած է տաքացնելիս հեղուկի ընդարձակման երևույթը: Հեղուկային ջերմաչափը կազմված է հեղուկի պահեստարանից, բարակ խողովակից և սանդղակից:
Ջերմաչափները լինում են հեղուկային, մետաղական, էլեկտրական և այլն:
Ջերմաստիճանը որոշելու համար օգտվում են ջերմաստիճանային տարբեր սանդղակներից՝ Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից:
Ցելսիուսի սանդղակով 0°C ջերմաստիճանը համապատասխանում է հալվող սառցի ջերմաստիճանին, իսկ 100°C-ը՝ նորմալ մթնոլորտային ճնշման դեպքում ջրի եռման ջերմաստիճանին:
Բացի Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից կիրառվում են նաև Կելվինի և Ռեոմյուրի սանդղակները:Միջավայրի ջերմաստիճանը չափելու համար ջերմաչափը տեղադրում են այդ միջավայրում և սպասում այնքան, մինչև ջերմաչափի ցուցմունքը դադարի փոխվել: Այդ դեպքում, ջերմաչափը և միջավայրը միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության մեջ կլինեն և ջերմաչափի ցուցմունքը միջավայրի ջերմաստիճանը կլինի։ Հետևաբար.
Ջերմաստիճանը մարմնի ջերմային հավասարակշիռ վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:
Օրինակ
Մարդու մարմնի ջերմաստիճանը չափում են բժշկական ջերմաչափով: Ի տարբերություն սովորական ջերմաչափի` բժշկական ջերմաչափի խողովակի ստորին մասը նեղացված է, ինչի հետևանքով չափումից հետո ավելի ցածր ջերմաստիճան ունեցող միջավայր տեղափոխելիս ջերմաչափի ցուցմունքը չի փոխվում: Սնդիկի սյունը սկզբնական վիճակին վերադարձնելու համար անհրաժեշտ է ջերմաչափը թափահարել: Հայտնի է, որ ցանկացած ջերմաստիճանում նյութը կազմված է միատեսակ մոլեկուլներից, որոնք կատարում են անկանոն շարժում: Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս մոլեկուլներն սկսում են ավելի արագ շարժվել, դրանց միջին կինետիկ էներգիան մեծանում է: Այսպիսով.
Ջերմաստիճանը մարմինը կազմող մոլեկուլների անկանոն շարժման կինետիկ էներգիայի չափն է:
Մարմինների ջերմաստիճանը կարող է փոփոխվել լայն սահմաններում: Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը –273°C-ն է. այդ ջերմաստիճանում նյութը կազմող մոլեկուլները դադարում են շարժվելուց:

1. Հեղուկ ազոտի ջերմաստիճանը –200°C է:
2. Արեգակի մակերևույթին ջերմաստիճանը +6000°C է:
3. Տաքարյուն կենդանիներից ամենաբարձր ջերմաստիճանն ունեն թռչունները՝ 40–41°C:
4. Մարդու բնականոն ջերմաստիճանը մոտ 36,6°C է, իսկ 42°C -ի դեպքում նա կարող է կորցնել գիտակցությունը: Տաք վառարանի մասին ասում են,որ այն ունի բարձր ջերմաստիճան,իսկ սառույցի կտորի մասին` որ այն ունի ցածր ջերմաստիճան։Եթե տաքն ու սառը մարմինները հպվում են,ապա որոշ ժամանակ անց նրանց ջերմաստիճանները հավասարվում են։Այս դեպքում ասում են ,որ նրանք միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության վիճակում են։

Դասարանական աշխատանք.

Պատասխանել հարցերին

Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը։

Ֆիզիկական մեծություն:

Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում։

Միջավայրի ջերմաստիճանը չափելու համար ջերմաչափը տեղադրում են այդ միջավայրում և սպասում այնքան, մինչև ջերմաչափի ցուցմունքը դադարի փոխվել: Այդ դեպքում, ջերմաչափը և միջավայրը միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության մեջ կլինեն և ջերմաչափի ցուցմունքը միջավայրի ջերմաստիճանը կլինի։

Ջերմաչափների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

Մեխանիկական,օպտիկական,հեղուկային,էլեկտրոնային,գազային։

Ի՞նչպես պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից։

Մարդու մարմնի ջերմաստիճանը չափում են բժշկական ջերմաչափով: Ի տարբերություն սովորական ջերմաչափի` բժշկական ջերմաչափի խողովակի ստորին մասը նեղացված է, ինչի հետևանքով չափումից հետո ավելի ցածր ջերմաստիճան ունեցող միջավայր տեղափոխելիս ջերմաչափի ցուցմունքը չի փոխվում: Սնդիկի սյունը սկզբնական վիճակին վերադարձնելու համար անհրաժեշտ է ջերմաչափը թափահարել:

Ара

Происхождение названия горы Ара связано с именем легендарного армянского царя Ара Прекрасного. По легенде, в Ара была влюблена ассирийская царица Шамирам. Он хотел объединить Ассирию и Армению и править вместе с Ара. Но как бы Шамирам ни старался, ему не удалось завоевать сердце Ара. И поскольку Ара отверг его, Шамирам объявляет Аре войну в надежде, что
победит Ару и завоюет ее сердце. Битва происходит у подножия горы, в ходе которой Ара получает ранение и умирает. Однако Шамирам не смиряется с мыслью, что Ара больше нет в живых, и приказывает отнести тело Ара на вершину горы, где аралесы должны были оживить Ара.

Գործնական աշխատանք

1. Ի՞նչ է նշանակում հայտնություն։ Ինչպե՞ս է այդ բառը կապվում բանաստեղծության բովանդակության հետ։ 

Հայտություն նշանակում է Հայտնվել։ Տեքստում հայտնվեց Տերյանի ուրախությունը։

2. Բացատրի՛ր բառերը՝ փառք, շուք, խոցել, արևավառ, տկար։ 

փառք֊ճանաչում, շուք֊շքեղություն, խոցել֊վիրավորել, արևավառ֊տաք, տկար֊թույլ։ 

3. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը։ 

Տեքստը սկսել էր տխուր և ցույց էր տալիս Տերյանի տխրությունը, բայց հետո եկավ այն մարդը, որի շնորհիվ նա դարձավ ուրախ և հանգիստ։

Կրկնություն Տոկոսներ

1․ Հաշվիր 

ա) 510-ի 10%-ը֊51

բ) 5000-ի 50%-ը-2500

գ) 200-ի 40%-ը-80

դ) 540-ի 30%-ը-150

2. Հետևյալ կոտորակները ներկայացրու տոկոսի տեսքով

ա) 1/20 =5%

բ) 25/50 =50%

գ) 4/5 =80%

դ) 15/25 =60%

3. Տուփում կա 500 կոնֆետ։ Գտիր կոնֆետների քանակի 20%-ը։

100

4․Գտիր թիվը, եթե նրա 2%-ը հավասար է 14 -ի:

700

5․ Գտիր այնպիսի թիվ, որի 29%-ը 203-ն է:

700

6․ Գտիր թիվը, եթե նրա 29%-ը հավասար է 1015-ի:

3500

7․ Թվի ո՞ր մասն է կազմում 4%-ը:

100/25

8․ Հանդիսատեսը կարծում է, որ Բաբկենի կատակների 30%-ը զվարճալի է:

Ըստ հանդիսատեսի՝ Բաբկենի կատակների ո՞ր մասն է զվարճալի:

30\100

9․ Տղան կարդաց գրքի 209 էջ, որը կազմում է ամբողջ գրքի 19%-ը:   

Քանի՞ էջ կա գրքում:

1100

10․ Բեռնատար մեքենան մեկ ուղերթով կարող է տեղափոխել պահեստում եղած ալյուրի 2%-ը։ Քանի՞ ուղերթ պիտի կատարի այդ մեքենան՝ ամբողջ ալյուրը տեղափոխելու համար։ 

50

11․ Հաշվիր և պարզիր, թե որն է ավելի շատ՝ 900-ի 15%-ը, թե 800-ի 20%-ը։

100

12․ Ցորենն աղալիս ստացվում է նրա զանգվածի 75%-ի չափ ալյուր։ Որքա՞ն ցորեն պետք է աղալ 375կգ ալյուր ստանալու համար։

50

13․ Տրված են երկու թվեր։ Նրանցից ո՞րն է ավելի մեծ և որքանո՞վ է մեծ, եթե առաջին թվի 6%-ը հավասար է 18-ի, իսկ երկրորդ թվի 8%-ը՝ 16-ի։

50

14․ Իրինան, Բելլան և Նարեկը որոշել էին կիսել 10 կտորից բաղկացած պիցցան: Իրինան կերավ պիցցայի 40%-ը:

Քանի՞ կտոր պիցցա կերավ Իրինան:

4

15․ Կարենն իր խնայատուփում հավաքել է 600 մետաղադրամ, որոնցից 240 հատը 100-դրամանոց է: 

Մետաղադրամների ո՞ր տոկոսն է 100-դրամանոց:

24%

Կրկնություն

1․ Կատարիր հանում․

ա) -1 — 1 =-2

բ) 4 — 6 =-2

գ) 10 — 15=-5

դ) -1 — 3 =-4

ե) 0 — 15 =-15

զ) -2 — 2 =0

է) -7 — 3 =-4

ը) -80 — 20 =-100

թ) 5 — (-5) =0

ժ) 7 — (-3) =10

ի) -3 — (-1) =-4

լ) -10 — (-5) =-15

2․ Կատարիր գործողությունները․

ա) (-2) • (|-4| — |-8|)  =8

բ) ((-3) • (-7) — (-2) • |-4|) • (-6) =-174

գ) (|-21| + |+4|) : (-5) =-5

դ) (|-9| + |-1|) : (18 — (-|6|)) =11

3. Կատարիր գումարում

ա) -5 + 7= 2

բ) -3 + 4 =1

գ) -10 + 15 =5

դ) -15 + 18 =3

ե) -5 + (-5) =0

զ) -7 + (-3) =-10

է) -15 + (-5) =-20

ը) -50 + (-50) =0

4. Հետևյալ թվերին գումարիր 15․

-15=0, -5=10, -10=5, -3=12, 0=15, -20=-5, -1=14, -30=-15

5․ Ինչի՞ է հավասար ամենամեծ բացասական ամբողջ թվի և ամենափոքր դրական ամբողջ թվի գումարը։

0

6․ Կատարիր գործողությունը․

ա) -27 + 2 =-25

բ) -3 — (-13) =-16

գ) 35 — 40 =-5

դ) -84 — 6 =-90

ե) -43 + 47 =4

զ) -65 + 60 =-5

է) -21 — (-7) =-28

ը) 84 — 94 =-10

7. Աճման կարգով գրիր -35-ից մինչև -23 ամբողջ թվերը

-35

-34

-33

-32

-31

-30

-29

-28

-27

-26

-25

-24

-23

8․ Նվազման կարգով գրիր +7-ից մինչև -11 ամբողջ թվերը

7

6

5

4

3

2

1

0

-1

-2

-3

-4

-5

-6

-7

-8

-9

-10

-11

9․ Աստղանիշի փոխարեն գրիր այնպիսի ամբողջ թիվ, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն․

ա) -100 < -84 < -1

բ)-1000 < -41 < -39

գ) -344 < 343 < -330

դ) -78 < -68 < -9

ե) -1 < 1 < 2

զ) -100 < -74 < -1

10. Կոորդինատային ուղղի վրա քանի՞ ամբողջ թիվ է գտնվում հետևյալ թվերի միջև․

ա) -5 և 3=7

բ) -11 և -8=3

գ) -23 և -10=12

դ) -4 և 4=7

11. Կատարիր բաժանում

ա) +56 ։ (-7) =-8

բ) -100 : (-5) =20

գ) — 42 : (+6) =1

դ) -36 : (-3) =12

12․ Կատարիր բազմապատկում

ա) (-3) • (+4) =-12

բ) (+7) • (-14) =-98

գ) (-11) • (+7) =-77

դ) (+21) • (-5) =-105

Լրացուցիչ առաջադրանք

1. Կատարիր գործողությունը․

ա) 4 — (-3) =

բ) -2 — (-2) =

գ) -5 + (-15) =

դ) -26 + 6 =

ե) -11 — 19 =

զ) -14 — (-24) =

է) -5 — (-5) =

ը) 32 — 52 =

2․ Հաշվիր

ա) +38 ։ (-19) =

բ) -60 : (-30) =

գ) — 72 : (+8) =

դ) -55 : (-5) =

ե) -300 : (+3) =

զ) +837 : (-1) =

է) 0 : (-14) =

ը) -121 : (-11) =

թ) +39 : (-13) =

3․ Գրքում կա 300 էջ։ Անին կարդացել է գրքի 54%-ը։ Գրքի քանի՞ էջ դեռ պետք է կարդա Անին։

4․ Քարտեզի վրա տեղանքի 130 կմ-ին համապատասխանող հատվածի երկարությունը 10 սմ է:

Որոշիր քարտեզի մասշտաբը:

5․ Թվի 20%-ը այդ թվի ո՞ր մասն է կազմում։

Գործնական աշխատանք

Գրի՛ր տրված բառերի բացատրությունը՝

մշուշ֊մառախուղ, անզոր֊թույլ, պարզկա֊պարզ, իլիկ֊գործիք

Ի՞նչ է նկարագրվում այս բանաստեղծությունում, գրավո՛ր պատմիր:

Բանաստեղծությունը նկարագրում էր իր մայրիկի սերը Տերյանի հանդեպ։ Տերյանը ցույց տվեց իր հիշողությունները։Պետք է սիրել և հարգել մեր մայրիկներին։Նաև բանաստեղծության մեջ Տերյանը ցույց է տալիս իր կյանքի երջանիկ պահերը, երբ նա եղել է իր մայրիկի կողքը։

Դո՛ւրս գրիր բնության պատկերները:

Արևը հանգչում է հեռվում, 
Գետից բարձրանում է մշուշ, 

5 փաստ Վահան Տերյանի մասին։

1. Վահան Տերյանի իրական անունը Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան է
2. Վահան տերյանը ծնվել է Թիֆլիսում։
3. Վահան Տերյանը վախճանվել է Սովետական Ռուսաստանի Օրենբուր Քաղաքում։
4. Վահան Տերյանի կնոջ անունը Սուսսանա Տերյան է։
5. Վահան Տերյանը կրթություն է ստացել Մոսկովյան պետական համալսրանում

my favorite food

I love many many food, but my favorites are my mother borsh with onion. Lahmajo with my mother tan. Shawerma from outside. Lajania from my mother, Xinkali and Pelmeni with butter. Ajarakan with salt.KFC.fruits and vegetables, And other very good food.

Սթիվի Ուանդեր

• 25 անգամ ստացել է Գրեմմի մրցանակ
• Իր կարիերայի ընթացքում նա ձայնագրել է ավելի քան 30 ալբոմ
• մրցանակային դափնեկիր
• Անունը հավերժացրել է «Ռոք ըն Ռոլի փառքի սրահ»-ում (1989 թվական) և «Կոմպոզիտորների փառքի սրահ»-ում (1983 թվական)։
• Սթիվին ծնվել է 1950թ․
• Սթիվի Ուանդերը մեր ժամանակների մեծագուն երաժիշտներից է`